وجوه سیاسی آزادی در کلام معتزله
نویسندگان
چکیده
قائلین به عدل و توحید بویژه معتزله ،موضوع آزادی و اختیار انسان را در سه موضوع بررسی کردهاند: - روابط انسانها با یکدیگر؛ - روابط طرفینی و پیچیده جامعهای که انسان در آن زندگی میکند؛ - سلطه سیاسی که بر این جامعه حکومت میکند. و این، اضافه بر ارتباط انسان آزاد و مختار با ذات الهی میباشد. معتزله ارزش آزادی را در قبال «احداث و خلق افعال» قرار دادهاند. در نظر آنان آزادی و اختیار انسان تنها در حیطه فردی انسان مدّ نظر نیست؛ به این معنا که نظریه آنان تفکر انتزاعی صرف بدون توجه به ذات فردی انسان نیست ؛ بلکه رنجها، مسائل و مشکلات و روابط انسان را نیز در نظر داشتهاند. این پژوهش به عواملی نظر دارد که خاص معتزله و اهل عدل و توحید است. عللی که شرایط پیدایش این فکر و شکلگیری و تطور آن را در برگرفته و عواملی که باعث شده است قضیه آزادی و اختیار ـ با مقیاسهای عصری که این اندیشه در آن پیدا شده است ـ در بستر ظهور و انسجام قرار گیرد.
منابع مشابه
تقدّم کلام شیعه بر معتزله
شیعه در طول تاریخ حیات خود، به اخذ اصول خویش از معتزله، متّهم شده است. در این مقاله، که به روش توصیفی- تحلیلی، تطبیقی و استنباطی نوشته شده است، با بیان ادلّه متعدّدی به ردّ اتّهام مذکور پرداخته شده است. دلیل شیعه دانستن معتزله و بالعکس، با عنایتِ موردی به ابن ابی‌الحدید معتزلی، موضوع دیگر این نوشتار است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که چهار عامل مشابهت شیعه و معتزله در برخی اصول، تلمّذ زید بن علی ن...
متن کاملبررسی رویکرد کلامی اشاعره و معتزله به چیستی کلام الهی
بر اساس یکی ازگزارش‌های تاریخی، ظهور دانش کلام با پرسش از کیفیت کلام الهی آغاز و این دانش به این نام، نامبردار گردید. هنگامی که برخی از اندیشمندان مسلمان بر حدوث کلام الهی و برخی بر قدمت آن اصرار ورزیدند، گروهی عنوان متکلم را بر ذات حق روا دانستد و گروهی که حقیقت کلام را ترکیب آواها و حروف و قطع و وصل آنها برشمرده اند، اطلاق این وصف را بر خداوند سبحان جایز ندانستند، زیرا با پذیرش این باور، لازم...
متن کاملبررسی وجوه اشتراک و افتراق الهیات آزادی بخش و اسلام سیاسی
دو جنبش اسلام سیاسی و الهیات آزادی بخش به عنوان جنبش هایی هویت طلب مذهبی در واکنش به ظلم، استبداد و فقر کشورهای جهان سوم شکل گرفتند. اندیشمندان این جنبش ها عمدتاً از روحانیونی هستند که معتقدند دین دارای بعد اجتماعی است و منحصر به امور فردی نیست. فرد دین دار دارای مسئولیت اجتماعی است. دین از ما می خواهد در برابر ظلم سکوت نکنیم و باید برای آزادی و رفع ظلم قیام کرد و ساختارهای وابسته به سرمایه داری...
متن کاملوجوه سیاسی امام‌شناسی ناصرخسرو
در این مقاله برآنیم تا با تشریح مبانی نوافلاطونی امام‌شناسی ناصرخسرو قبادیانی، حکیم برجسته اسماعیلی سده پنجم هجری و مقایسه آن با برخی مفروض‌های بنیادین اندیشه یونانی که در فلسفه فلوطین در مقام بنیادگذار فلسفه نوافلاطونی بازتاب یافته است، به یک نتیجه‌گیری در حوزه اندیشه سیاسی دست یازیم؛ بنابراین منظر اصلی ما در این بررسی، منظری سیاسی است نه فلسفی ـ کلامی. به این اعتبار تلاش ما توضیح امام‌شناسی ن...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
عنوان ژورنال:
فصلنامه علمی پژوهشی علوم سیاسیناشر: دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
ISSN
دوره 1
شماره سال اول - شماره سوم - زمستان 77 1998
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023